زندگینامه جناب دماوندی

در سال 1251 خورشیدی، پسری در قریه مامک آباد (نام قدیم روستای احمدآباد)، از توابع شهر باستانی دماوند، چشم به جهان گشود که نام وی را محمد نهادند. خاندانش یکی از قدیمی ترین خانواده های دماوند به شمار می آمد و ریشه عبارت دماوندی که پسوند نامشان بود، حداقل به دوره اشکانیان باز می گشت. او که دومین پسر آشیخ محمد علی دماوندی مشهور به میرزای معلم بود، پدری داشت اهل علم و ادب که در زمان فتحعلی شاه قاجار به دارالخلافه راه یافته بود.  محمد دو برادر و دو خواهر به نام های حسین،  جعفر،  معصومه  و  فاطمه داشت. پدرش از خطاطان زبردست زمانه خویش به حساب می آمد و طی سلطنت محمدشاه چنان پیشرفت کرده بود که بعدها در کتاب تاریخ منتظم ناصری، از وی به عنوان یکی از مدرسان رسمی حاکمیت یاد شده بود. جالب است بدانید که تبار این خانواده به شیخ محمدحسین دماوندی متخلص به نورس، شاعر و خوشنویس نامدار دوره صفویه که از شاگردان صائب تبریزی هم بوده است،  بازمی گردد. شاید به جز دیوان غزلیات نورس، خانه تاریخی خاندان دماوندی هم که تاریخ ساخت آن مربوط به دوره صفویه می باشد، یکی از مهمترین یادگاران اجداد جناب دماوندی باشد که تاکنون پا برجاست.

میرزای معلم از مشاوران صدراعظم مشهور ایران در دوره ناصری، یعنی میرزا تقی خان امیرکبیر بود و در جنگی که منجر به فتح هرات شد، علاوه بر مشاوره به شاهزاده مراد میرزا حسام السلطنه، وظیفه تنظیم اسناد رسمی و نامه نگاری های فرماندهی لشکر با پایتخت را برعهده داشت. او سال ها دبیر وزیر نظام ایران بود و در دوران بازنشستگی، علاوه بر مشاوره به افراد بلند پایه حکومتی نظیر صدر اعظم وقت، سپهسالار به پیشه اولیه خود بازگشت تا دانش آموزان مدرسه صدر و همچنین شاهزادگان جوان قاجاری از جمله میرزا موید الدوله و جهانگیر مراد میرزا را تعلیم و تربیت کند.

نخستین آواز محمد، فرزند خوش صدای دماوند

محمد دماوندی در دوران کودکی نزد پدرش (میرزای معلم) آموزش دید و سپس همراه با حسین، برادر بزرگتر خود به مدرسه عالی صدر واقع در محله بازار تهران رفت. همان جایی که پدرش از مدرسان قدیمی آنجا بود. در همان مدرسه بود که با نخستین استاد موسیقی اش آشنا شد و مدتی نزد سید جعفر لاهیجی (استاد مشترک او و ابوالقاسم عارف قزوینی) درس آواز گرفت. محل تمرین او، خندق های پیرامون پایتخت بود و دشواری های بسیاری را تحمل کرد تا صدای ناپخته اما مستعدش روز به روز پرورش یابد. سرانجام محمد دماوندی به پیشنهاد استاد لاهیجی و پس از فارغ التحصیلی از مدرسه صدر، به اصفهان رفت تا نزد سید عبدالرحیم اصفهانی که آن زمان میانسال بود، مراحل یادگیری آواز سنتی ایرانی را تکمیل کند.