سری دوم ضبط آثار جناب دماوندی

در زمستان سال 1307 خورشيدی، تجارتخانه عَزرا ميرحَکاک، تاجر کليمی مقيم عراق، نمايندگی ای را که از کمپانی هیزمَستِر وُیس در شهرهای بغداد، بصره و تهران در اختیار داشت، واگذار کرد تا زمينه ضبط و انتشار سری سوم خوانندگان ايرانی و سری دوم ضبط آثار جناب دماوندی به وسیله نمايندگی ديگرش در ایران فراهم شود. بدین ترتیب صدابرداران شرکت پُلیفون رکورد برای ضبط آثار نوازندگان و خوانندگانی چون قمرالملوک وزيری، جناب دماوندی، علی اصغر کردستانی، مُسيو هايک، طُیوری، سَنجرانی، نيره اَعظم رومی و هنرمندان ديگری از جمله برخی اعضای مدرسه عالی موسيقی به ايران سفر کردند تا با استفاده از تکنولوژی برق که در آن دوران، به تازگی در صنعت رکورد صدا مورد استفاده قرار می گرفت، کار ضبط آثار هنرمندان ایرانی را آغاز کنند.

سری دوم ضبط آثار جناب دماوندی پس از گذشت شانزده سال از ضبط سری نخست آوازهای او انجام شد. محمد فلاحی که در آن هنگام حدود پنجاه و شش سال داشت، برای ضبط صدا به محل استوديوی تجارتخانه عَزرا ميرحَکاک، واقع در خيابان چراغ برق رفت تا حدود 10 قطعه منحصربفرد را با همراهی تار مرتضی خان نی داوود و ويالون موسی خان نی داوود اجرا کند. آثاری که با لیبل هایی زرد رنگ تکثیر و منتشر شدند.

آوازهایی که در سری دوم ضبط آثار جناب دماوندی شنيده‌ می شود، گواه صدای شش دانگ اين خواننده است. در این سری به دلیل پیشرفت تکنولوژی ضبط صفحات، صدای جناب نسبت به سری اول ضبط قبلی، کیفیت بالاتری دارد، هر چند که صدابرداری این دوره بسیار خوب انجام شد، اما نباید از ضعف در آرشیو اسناد مرتبط با آثار رکورد شده در 1307 چشم پوشی کرد.

با توجه به آرشیو خانوادگی خانواده فلاحی و بررسی‌های انجام‌شده توسط تیم پژوهشی ما، تاکنون تنها دوازده صفحه گرامافون از جناب دماوندی مربوط به این دوره شناسایی شده است. با این حال، به دلیل نامنظم بودن آرشیو ثبت آثار در آن زمان که توسط تیم ایرانی انجام می‌شد و برخلاف دوره نخست ضبط آثار این هنرمند در عهد قاجار که با نظم و دقت نمایندگان شرکت گرامافون رکورد صورت گرفته بود، دسته‌بندی آثار مربوط به سال ۱۳۰۷ از انسجام لازم برخوردار نیست. ازاین‌رو، نمی‌توان با قطعیت اظهار داشت که تمامی آثار ضبط‌شده جناب دماوندی در این دوره صرفاً محدود به همین موارد بوده است. کیان فلاحی، نتیجه جناب دماوندی پس از گردآوری و پالایش صوتی این قطعات آوازی، اقدام به استخراج و دکلمه اشعار خوانده شده توسط پدرپدربزرگش کرد و برای ایجاد ارتباط بهتر میان مخاطب نسل جدید با محتوای این صفحات گرامافون، جزییات مرتبط با هر آواز جناب دماوندی را در ابتدا و انتهای هر قطعه بیان کرد.