آواز قطار جناب دماوندی ضبط 1291

آواز قطار جناب دماوندی؛ یادگاری از مضراب و آواز دو موسیقیدان نامدار ایران

نوازندگی میرزا حسینقلی‌ خان فراهانی صفحه آواز قطار جناب دماوندی، از نمونه های موفق و شگفت انگیز همکاری این دو هنرمند نامدار ایران در سری نخست ضبط صفحات جناب دماوندی به شمار می آید. میرزا حسینقلی خان با درکی عمیق از ردیف و گوشه‌های موسیقی دستگاهی، همراهی‌ کاملاً هماهنگی با آواز جناب دماوندی ارائه داده است. این نوازنده زبردست با انتخاب فراز و فرودهایی دقیق و ریتم‌های متناسب، فضایی پویا و زنده خلق کرد که به رغم محدودیت‌های تکنیکی ضبط آن دوره، حس اجرایی زنده و مضرابی متفاوت را برای شنوندگان القا می‌ کند.

از سوی دیگر، شعر آواز قطار جناب دماوندی که همچون دیگر آثار این هنرمند، توسط خود او انتخاب می شد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استاد دماوندی با آشنایی عمیقی که نسبت به ادبیات فارسی داشت، شعری از مجموعه داستان‌های کهن هزار و یک شب را برگزید. این انتخاب نه تنها به آواز قطار بُعدی ادبی و روایی می‌بخشید، بلکه به مخاطب این امکان را می‌داد که در کنار موسیقی، با داستانی زیبا آشنا شود. ترکیب شعر کلاسیک و موسیقی دستگاهی، که با تحریرهای پیچیده و ظریف آوازی همراه شده، یکی از دلایل برجستگی این ضبط به شمار می‌ آید.

استاد مظفر شفیعی در خصوص این صفحه می‌گوید: « به نظر من شاید اصلاً خود استاد جناب این تحریر را ساخته باشد، شاید قبل از ایشان نبوده باشد و حالا هم همین تحریر در کلاس‌ها تدریس می‌شود، به شیوه‌ای کندتر و با تکرار بیشتر.» چنین نقل قول هایی نشان می‌دهد که تحریرهای جناب دماوندی نه فقط دارای پیچیدگی‌ های فنی و تکنیکی است، بلکه به عنوان الگویی برای آموزش و یادگیری موسیقی ایرانی نیز اهمیت دارد. تحریرهایی که او در این آواز قطار اجرا کرد، سال ها بعد و به تدریج وارد آموزش رسمی و آکادمیک موسیقی شد و نسل‌های بعدی نیز از تکنیک او بهره‌ مند شدند.