شیخ محمد باقر دماوندی
عموی جناب دماوندی
برادر کوچکتر شیخ محمد علی دماوندی (میرزای معلم)، ملا محمد باقر دماوندی نام داشت و متولد حوالی سال 1225 خورشیدی در قریه مامک آباد (نام قدیم روستای احمدآباد دماوند) بود. پدرشان شیخ حسین دماوندی، از بزرگان شهر دماوند در دوران زندیه و قاجار بود. آنان سال ها در خانه تاریخی خاندان دماوندی، همچون اجدادشان زندگی کردند و رابطه ریشه دار و بسیار خوبی با مردم داشتند. چنان که در مکاتبات و اسناد قدیمی دیده می شود، میرزای معلم، زمانی که در پایتخت اقامت داشت یا به دلیل شرکت در جنگ ها و ماموریت های گوناگون، از سوی حکومت قاجار به شهرهای مختلف ایران سفر می کرد، همواره فقط برادر کوچکترش، یعنی محمد باقر دماوندی را در مقام وکیل یا نماینده خود معرفی می نمود.
درباره ملا محمد باقر دماوندی
ملا محمد باقر دماوندی، از بزرگان و فقهای خوش نام و مشهور شهر دماوند بود. در دوره های مختلف و در طول حیات وی از برادر میرزای معلم به نام های آخوند محمد باقر مامک آبادی، ملامحمد باقر احمدآبادی یا شیخ محمد باقر دماوندی و همچنین ملامحمد باقر خلف شیخ حسین یاد شده است.
پس از سال ها بررسی اسناد قدیمی منطقه دماوند به این جمع بندی رسیدم که متاسفانه به دلیل سوء برداشت هایی ساده اما تاثیرگذار در طول تاریخ و نبود مرجعی رسمی که حافظه تاریخی ما ایرانیان را در خود جای داده باشد، و همچنین انتقال سینه به سینه و نسل به نسل زندگینامه افراد برجسته این منطقه و نبود فرهنگ خاطره نویسی در زمان قدیم و افزون بر آن، نبود شناسنامه یا اوراق شناسایی مشابه در آن دوره، اشتباهات بسیاری در مقالات پژوهشی یا رساله های دانشگاهی در مورد نام و مشخصات چهره های شهر دماوند رخ داده است. اکنون شاید بهترین مرجع برای بدست آوردن اطمینان لازم از درست بودن اطلاعات اشخاص سرشناس هر منطقه از کشور، اسناد قدیمی خانوادگی و دست اول، در کنار کتاب های خطی یا چاپ سنگی باقیمانده از آن زمان باشد.
فرزندان شیخ محمد باقر دماوندی
شیخ محمد باقر دماوندی پنج فرزند به نام های محمود، احمد، مولود، آسیه و صغری داشت. جالب است بدانید که در سال 1275 خورشیدی، پس از فراگیری هرج و مرج در سراسر کشور، به دلیل ترور ناصرالدین شاه قاجار، جناب دماوندی از تهران به زادگاهش بازگشت. او در همان سال با دختر عمویش (دختر شیخ محمد باقر دماوندی)، صغری خانم ازدواج کرد، پیوندی که تا پایان عمرشان، یعنی در حدود هفتاد و هفت سال پایدار ماند. آن طور که از مصاحبه با افراد محلی در روستای احمدآباد بر می آید، احمد و محمود، پسران شیخ محمد باقر دماوندی، هر دو دارای صدای خوبی بوده اند و در مناسبت های مذهبی، موذن و تعزیه خوان اصلی منطقه در آن دوره بودند. شیخ محمود دماوندی در اواخر دوره قاجار برای ادامه تحصیل به تهران می رود و در یکی از مدارس مذهبی پایتخت مشغول یادگیری علوم دینی می شود.
اسناد تاریخی محمد باقر دماوندی
شیخ محمد باقر دماوندی به دلیل دارا بودن تحصیلات حقوقی و مذهبی و همچنین اشراف بر مسائل دینی، تنها شخصی بود که در اواخر دوره قاجار به تنظیم قباله جات ازدواج، وقفنامه ها، وصیت نامه ها، صلحنامه ها، سوادنامه ها و سایر اوراق مرتبط با املاک و مستغلات برای مردم دماوند، البته تا پیش از تاسیس اداره ثبت اسناد در اوایل دوره پهلوی اول اقدام می کرد. او در حدود سال هزار و سیصد و پانزده خورشیدی درگذشت.
به قلم کیان فلاحی (نتیجه جناب دماوندی)
