گفتگوی تلویزیونی درباره جناب دماوندی
در تاریخ پنجشنبه، سوم مهرماه سال ۱۴۰۴، برنامه تلویزیونی « دستان » با اجرای عباس سجادی و تهیهکنندگی محمد مناجاتی، میزبان دو پژوهشگر و فعال حوزه موسیقی، کیان فلاحی و سلمان سالک بود. این برنامه که از شبکه آموزش و با سابقهای طولانی در معرفی هنر و موسیقی سنتی ایران پخش شد، در آن قسمت به صورت اختصاصی به زندگی، آثار و جایگاه موسیقایی محمد فلاحی مشهور به جناب دماوندی پرداخت.
حضور کیان فلاحی، پژوهشگر و مستندساز و سلمان سالک، دیسکوگراف و آهنگساز، در برنامه دستان، فرصتی برای بررسی مستند و تحلیل علمی آثار این هنرمند برجسته دوران قاجار و پهلوی فراهم آورد. موضوع این گفتگوی تلویزیونی، علاوه بر مرور زندگینامه جناب دماوندی، شامل بررسی برخی آثار این هنرمند، تحلیل جایگاه تاریخی او در آواز اصیل ایرانی و همچنین واکاوی عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با فعالیتهای هنری او بود.
صحبت های کیان فلاحی در برنامه تلویزیونی دستان
در ویژه برنامه تخصصی دستان، کیان فلاحی برای نخستین بار در مقام پژوهشگر و کارگردان مستند جناب دماوندی، به بیان نکات دقیقی از زندگی هنری این موسیقیدان پرداخت. او با اشاره به فعالیتهای مهم این خواننده صاحب سبک، از آغاز مسیر هنری اش در سنین نوجوانی و همکاری با نوازندگان برجسته آن دوره، از جمله میرزا حسینقلی قلی خان فراهانی، علی اکبرخان شهنازی، حسین خان اسماعیل زاده، مرتضی خان نی داوود، میرزا اسدالله خان اتابکی و … سخن گفت. نتیجه این هنرمند با ارائه جزئیاتی دقیق از چگونگی ورود محمد فلاحی به عرصه موسیقی سنتی ایران، خاطرات مرتبط با پسرش، موسی فلاحی و فعالیتهای اخیر خودش در مورد پروژه احیای آثار پدرپدربزرگش را توضیح داد.
این گفتگوی تلویزیونی بهواسطه پژوهشهای دقیق کیان فلاحی، بر اساس اسناد مکتوب خانوادگی، مصاحبه با اساتید و پژوهشگران موسیقی، بررسی فیلمها و عکسهای قدیمی، و منابع صوتی و مکتوب موزهها، کتابخانهها و آرشیوهای مختلف شکل گرفته است. تحلیل این اسناد، به مخاطبین امکان شناخت عمیق و اساسی تری از فعالیتها و جایگاه هنری جناب دماوندی را ارائه می دهد.
کیان فلاحی در بخشی از برنامه دستان به بررسی ضبط سالهای ۱۲۹۱ و ۱۳۰۷ خورشیدی و حضور جناب دماوندی در انقلاب مشروطه ایران به همراه سردار اسعد بختیاری پرداخت. او توضیح داد که چگونه دعوت از او توسط شرکتهای ضبط خارجی نظیر گرامافون رکورد و پولیفون رکورد موجب شد تا آثارش در قالب صفحات گرامافون ثبت و ماندگار گردد.
صحبت های سلمان سالک در برنامه تلویزیونی دستان
سلمان سالک، دیسکوگراف و آهنگساز، در برنامه دستان به تحلیل موسیقایی آثار جناب دماوندی پرداخت. او ضمن توضیح اهمیت شنیدن آوازهای قدیمی توسط نسل جدید، بر چند وجهی بودن موسیقی سنتی ما تأکید کرد و خاطرنشان ساخت که موسیقی دستگاهی ایران در حوزه های متنوعی نظیر ملی، مذهبی، جشنها و مراسم اجتماعی کاربرد داشته و دارد. وی همچنین به تاثیر سبک آواز جناب دماوندی بر خوانندگان برجستهای چون حسین طاهرزاده و ابوالحسن اقبال السلطان پرداخت و بیان کرد که شیوه خوانشی این هنرمند، پایهای محکم برای مکاتب مختلف آوازی، به ویژه مکتب تهران بوده است. سلمان سالک همچنین به اجرای نخستین اذان و مناجات ضبط شده تاریخ ایران توسط جناب دماوندی در سال 1291 خورشیدی اشاره کرد و تأکید نمود که او پیشگام اجرای اذان در گوشه بیات ترک بوده و نسلهای بعد، سال ها از آثارش الهام گرفتهاند.
گفتگو درباره زندگی هنری و اجتماعی جناب دماوندی
در جریان این گفتگوی تلویزیونی، کیان فلاحی به جزئیات ضبطهای اولیه پدرپدربزرگش اشاره نمود و توضیح داد که همکاری با هنرمندان بزرگی چون میرزا حسینقلی خان فراهانی و حسین خان اسماعیل زاده چگونه جایگاه جناب دماوندی را در موسیقی سنتی ایران تثبیت کرده است. او همچنین به نقش دوستان و همکاران جناب دماوندی در ثبت آثار این هنرمند اشاره نمود و تأکید کرد که شناخت دقیق این زمینه ها، نه تنها برای پژوهشگران بلکه برای علاقهمندان به موسیقی سنتی ضروری است.
برنامه تلویزیونی دستان، به دلیل تمرکز کامل بر زندگی، آثار و تأثیرگذاری جناب دماوندی، فرصتی کمنظیر برای پژوهشگران، هنرمندان و علاقهمندان موسیقی سنتی ایجاد کرد. کیان فلاحی با استفاده از منابع مستند و مصاحبههای علمی، ابعاد کمتر شناخته شده زندگی هنری جناب دماوندی را روشن ساخت. سلمان سالک نیز با تحلیل موسیقایی دقیق، اهمیت تاریخی و فرهنگی آثار جناب دماوندی را برای مخاطبان و کارشناسان موسیقی برجسته نمود. نکته مهم آنست که این گفتگوی تلویزیونی نشان داد، موسیقی سنتی ایران نیازمند مرور مستمر و دقیق آثار هنرمندان گذشته می باشد، تا نسلهای جدید هم بتوانند با ریشهها و سبکهای مختلفی که بنیان موسیقی دستگاهی ما را بنا نهاده بیشتر آشنا شده و مسیر توسعه موسیقی کشور را بهتر درک نمایند.
برنامه دستان و مروری بر کارنامه هنری جناب دماوندی
در انتهای برنامه و پس از نمایش معرفی کتاب جناب دماوندی و نمایش قسمت های کوتاهی از مستند جناب دماوندی در خلال آن، عباس سجادی از کیان فلاحی خواست تا بخشی از سروده هایش را که در قالب مجموعه اشعار چهارفصل، سال های پیش منتشر شده بود، دکلمه کند. او پس از ورق زدن کتاب، شعر خط سکوت را خواند.
حضور کیان فلاحی و سلمان سالک در برنامه تلویزیونی « دستان »، علاوه بر ایجاد فرصتی برای مرور کارنامه هنری جناب دماوندی، موجب شد تا بخشهای مهمی از زندگی و آثار این هنرمند برای نخستین بار در یک برنامه تلویزیونی مستند و تحلیلی بازگو شود.
گفتگوی تلویزیونی کیان فلاحی و سلمان سالک در برنامه دستان به بررسی علمی و تاریخی زندگی و آثار جناب دماوندی اختصاص داشت و ابعاد متنوعی از فعالیتهای این هنرمند برجسته را روشن ساخت. تمام این بخش ها، نشاندهنده اهمیت بازشناسی قدما و بخصوص جناب دماوندی می باشد.